Augustus 2022: “Fragiliteit van Europese energiesysteem blootgelegd”

Gas

Analyse afgelopen maand

Het onderhoud aan de Russische pijpleiding naar Duitsland (Nordstream I) is in juli succesvol afgerond. De benauwde momenten of er via Nordstream I überhaupt weer gas geleverd zou worden aan Europa bleken ongegrond. Er stroomde na het onderhoud weer gas naar Europa. De hoeveelheid gas dat wordt geleverd is alleen beperkt. Rusland zegt dat dat komt omdat door de Westerse sancties het retourneren van een gerepareerde turbine vanuit Canada onmogelijk wordt gemaakt. Europa verwijt Rusland dat het doelbewust de krapte op de Europese gasmarkt vergroot door de Nordstream I op één turbine te laten draaien en stabiel slechts twintig procent van de maximale capaciteit levert. Er bevindt zich er één in Canada, één is actief, maar de andere zes turbines staan simpelweg uit. Dit politieke spel over sancties en gasleveringen wordt ondertussen de turbine-soap genoemd. Desondanks ligt het vullen van de Europese gasvoorraden op schema. De vullingsgraad in Europa ligt boven de zeventig procent en het doel is om voor de winter de gasvoorraden tot minimaal tachtig procent te vullen op 1 november. Het ziet ernaar uit dat Europa voldoende gas in de voorraden zal hebben om de komende winter door te komen.

In alle macht probeert Europa alternatieven te vinden voor het Russische gas. De afhankelijkheid heeft men te groot laten worden. De afgelopen maand steeg de gasprijs voor leveringsjaar 2023 met ruim 24 procent. De leveringsprijs voor 2024 steeg met ruim 33 procent.

Verwachting komende maand

Het conflict in Oekraïne duurt ondertussen bijna een half jaar voort. Een oplossing lijkt niet aan de orde. De Westerse sancties tegen Rusland blijven bestaan en Rusland houdt op als tegenreactie de  gaskraan minimaal geopend. Europa zit in zwaar weer. De afhankelijkheid is te groot. De gasprijzen blijven naar verwachting op het hoge prijsniveau totdat de krapte afneemt. De opties hiervoor zijn beperkt maar kunnen vorm krijgen door vraagreductie, meer LNG (vloeibaar gas) importeren of het opendraaien van de gaskraan door Rusland. Daarentegen is het volledig wegvallen van het aanbod vanuit Rusland een reëel scenario. Begin september komen de nieuwe (drijvende) LNG-terminals in de Eemshaven beschikbaar. Ook nemen vanaf oktober de leveringen van LNG uit de Verenigde Staten toe. Het is de verwachting dat komende maand de gasprijzen op de huidige extreme prijsniveaus zullen blijven.

Elektra

Analyse afgelopen maand

De beperkte beschikbaarheid van aardgas heeft ervoor gezorgd dat Europa op zoek is gegaan naar alternatieven om elektriciteit op te wekken. De alternatieven bestaan naast hernieuwbare bronnen uit kolencentrales, kerncentrales en waterkrachtcentrales. Wind-, zonne- en kernenergie krijgen in de energiemix voorrang doordat deze het lastig te schakelen zijn en tevens de goedkoopste en schoonste bronnen vertegenwoordigen. Het aandeel hernieuwbaar, bestaande uit zon, wind, waterkracht en biomassa, liep in de maand juli op tot bijna vijftig procent van de totale elektriciteitsafname in Nederland. De overige vijftig procent werd tot voor de problematiek op de gasmarkt grotendeels opgewekt door gascentrales. Door de krapte op de gasmarkt heeft Nederland het productieplafond voor kolencentrales losgelaten en neemt de productie met vervuilendere kolencentrales toe. De vraag naar kolen is in geheel Europa daarom toegenomen. In normale omstandigheden een goed alternatief voor gas. Toch is de problematiek in Europa in de afgelopen weken sterk toegenomen. De hittegolf en het gebrek aan neerslag heeft ervoor gezorgd dat de waterstanden in de Europese rivieren laag zijn. Kolen worden door binnenvaartschepen over de rivieren vervoert en dat wordt door de lage waterstanden bijna onmogelijk gemaakt. De lage waterstanden zorgen er eveneens voor dat waterkrachtcentrales in landen zoals Frankrijk en Oostenrijk de productie gedwongen moeten verlagen. De fragiliteit van het Europese energiesysteem wordt hiermee pijnlijk zichtbaar.

Over de gehele maand gezien steeg de elektriciteitsprijs voor leveringsjaar 2023 met ruim twintig procent. De levering van elektriciteit in 2024 steeg met ruim vijftien procent.

Verwachting komende maand

Van robuustheid is in het Europese energiesysteem geen sprake meer. Europa heeft de taak om de komende periode alle alternatieven van Russisch aardgas te optimaliseren en zo de optionaliteit te verbeteren. De keuzes die gemaakt zijn die ervoor gezorgd hebben om in deze situatie terecht te komen dienen te worden geëvalueerd en vooral onderzocht worden hoe Europa hier weer uitkomt. Het energiesysteem van de toekomst is robuust en niet afhankelijk van externe en extreme invloeden. Zoals in een eerdere nieuwsbrief geschreven is het tijdperk van deglobalisering steeds beter zichtbaar. De verwachting voor de komende maand is dat de elektriciteitsprijzen ten minste op niveau blijven. De kans op een daling is aanwezig, indien de Europese opties verbeteren door bijvoorbeeld meer neerslag.

In deze tijden is het interessant om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de afhankelijkheid van energieleveranciers te verkleinen. Verduurzamingsmaatregelen hebben zich niet eerder zo snel terugverdiend. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem dan gerust contact ons op.

EE Care helpt u graag met uw energievraagstukken. Neem contact op via sales@eecare.nl of 088-3322777.