November 2023: “Meer alternatieven voor Russisch gas naarmate de wintertijd verstrijkt”

Gas

Analyse afgelopen maand

In de Eurozone lijkt een recessie aanstaande, met een economische krimp in het derde kwartaal. Duitsland, ooit de drijvende kracht van Europa, ondervindt al economische achteruitgang. Hoewel de inflatie daalt, wat op zich een positieve ontwikkeling is, voorspelt de significante renteverhoging door de ECB moeilijke tijden voor de economie. De diensten- en industriële sectoren bieden weinig hoop op herstel. Ondanks de lage rentes die banken aanbieden, is de vooruitzicht op economische groei beperkt door de hoge beleidsrente, wat resulteert in een afname van investeringen en bestellingen in de industrie.

De gasmarkt ziet een verschuiving van aandacht voor geopolitieke risico’s naar ruim aanbod en volle voorraden (>99 procent in Nederland). Met een mild begin van het stookseizoen en een dalende vraag naar gas, lijken de risico’s voor de winter te verminderen. De prijzen, die onlangs met twintig procent stegen, zijn aan het einde van oktober weer gedaald. De stijgingen ontstonden door het oplaaiende conflict tussen Hamas en Israël en ook door de ‘sabotage’ van een gaspijpleiding tussen Finland en Estland. Dit laatste bleek uiteindelijk een ongeluk door een anker van een Chinees containerschip. De verwachting is dat de gasvraag dit jaar niet aanzienlijk zal toenemen ten opzichte van vorige jaar en dat de prijzen stabiel hoog blijven. De blijvend hoge prijsniveaus maakt Europa een aantrekkelijkere bestemming voor LNG uit de VS. Ondertussen blijft Europa zoeken naar alternatieve gasleveranciers na de inval van Rusland in Oekraïne, met recente overeenkomsten zoals die van Shell met Qatar voor LNG-levering. De uitbreiding van de LNG-capaciteit in Europa is aanzienlijk, hoewel er zelfs zorgen zijn over overcapaciteit en de noodzaak van forse afschrijvingen op veel nieuwe terminals (waar LNG wordt omgezet voor het gasnet) in Europa. Dit zijn kosten die gemaakt moeten worden om voldoende opties te hebben als alternatief voor het Russische gas. De impact voor Nederland lijkt beperkt door gunstige positionering, met een hoge benuttingsgraad.

De marktprijzen bleven de afgelopen maand stabiel, ondanks hoge volatiliteit. Leveringsjaar 2024 beweegt momenteel weer rond 45 eurocent per kubieke meter gas. Het jaar 2025 rond de 42 eurocent per kuub.

Verwachting komende maand

De verwachting voor de komende maand is dat de gasmarkt stabiel zal blijven met een gematigde vraag en gelijkblijvende prijsniveaus door het ruime aanbod en de milde start van het stookseizoen. Desondanks kunnen de aanhoudende geopolitieke spanningen roet in het eten gooien. Deze winter is voor Rusland de laatste impactvolle kans om Europa pijn te doen op energiegebied. Hoe langer zij wachten hoe beter de alternatieven geregeld zijn.

Elektra

Analyse afgelopen maand

De gasprijzen stabiliseerden, wat de afgelopen maand resulteerde in gelijkblijvende elektriciteitsprijzen. Desondanks blijft de trend neerwaarts, versterkt door een ruim aanbod van kolen en dalende vraag naar emissierechten. Fluctuaties in de onbalansprijzen, veroorzaakt door variërende productieniveaus van wind- en zonne-energie, benadrukken de toenemende behoefte aan flexibiliteit in de energiemarkt. Bijna de helft van de Nederlandse elektriciteitsproductie is hernieuwbaar, wat nieuwe uitdagingen met zich meebrengt, zoals verminderde waarde van duurzame elektriciteit door overproductie en netwerkcongestie tijdens piekproductietijden. Dit leidt tot wachttijden voor nieuwe netwerkaansluitingen, waarbij opslag een belangrijkere rol lijkt te gaan spelen. De netwerkcapaciteit wordt verder belast door de snelle toename van elektrisch vervoer en verwarming, wat leidt tot een dringende behoefte aan netwerkuitbreiding en flexibiliteit in verbruik. Overheid en netbeheerders nemen maatregelen zoals de invoering van slimme energieoplossingen (o.a. batterijen, laadpalen en warmtepompen) en het verplicht ontlasten van het net tijdens piekuren. De energietransitie vereist substantiële investeringen en snellere besluitvorming over de energie-infrastructuur. Recent heeft TenneT, geconfronteerd met ongekende situaties, extreem hoge kosten gemaakt voor balanceringsdiensten, wat de noodzaak voor een stabiel netwerk en kosteneffectieve balancering benadrukt. De vraag is of toezichthouders in zullen grijpen om de kosten in de hand te houden en in welke mate de kosten worden doorbelast aan de elektriciteitsgebruikers via de transportkosten.

Over de maand oktober gezien noteren de elektriciteitsprijzen voor levering in 2024 en 2025 momenteel rond hetzelfde niveau als vorige maand.

Verwachting komende maand

Voor de komende maand wordt verwacht dat de elektriciteitsprijzen mogelijk verder dalen door aanhoudende lage kolen- en emissieprijzen en een overvloedig aanbod van gas. Wanneer er verder vooruit wordt gekeken ligt het in lijn der verwachting dat de netbeheer- en transportkosten komend jaar opnieuw hard zullen stijgen. Dit vanwege netuitbreidingen vanuit de vraag naar flexibiliteit in het energienet door de volatiliteit van hernieuwbare energiebronnen. Het advies luidt om een brede focus te houden op de verschillende kostencomponenten van de energiefacturen.

EE Care helpt graag met alle energievraagstukken. Neem gerust contact op via sales@eecare.nl of 088-3322777.