Juli 2024: “Energietransitie: Overgang van tijdperken gaat zelden zonder slag of stoot”

Gas

 Analyse afgelopen maand

De tweede verkiezingsronde in Frankrijk leidde tot een onverwachte winst voor links, wat tot een politieke impasse kan leiden. Economisch daalde het BBP in Duitsland en de industriële productie in Europa in het algemeen. In de Verenigde Staten daalde het vertrouwen in juni door zorgen over Biden’s gezondheid en stijgende kansen voor Trump. Politieke onzekerheid in de VS na een aanslag op Trump kan de verkiezingsstrijd inhoudelijker maken. Simpelweg blijft wereldwijd de economische groei zwak. Wat centrale banken op haar beurt laat overwegen om renteverlagingen door te voeren bij dalende inflatie, maar de inflatie blijkt nu nog te hardnekkig. Dichterbij huis benadrukt het coalitieakkoord stabiel beleid, desondanks voert het nieuwe kabinet beleidswijzigingen door zoals het schrappen van de warmtepompplicht en versneld afbouwen van de salderingsregeling. Dit creëert onzekerheid voor bedrijfsinvesteringen in verduurzaming. Langjarig stabiel beleid is cruciaal voor bedrijven om investeringen in CO2-reductie te kunnen terugverdienen. De recente beleidswijzigingen worden gezien als een zorgwekkende start voor het nieuwe kabinet.

Vloeibaar aardgas (LNG) werd cruciaal voor Europa na het wegvallen van Russische gasleveringen in 2022. Dit leidde tot hoge gasprijzen en aanzienlijke investeringen in nieuwe LNG-productiecapaciteit. Deze capaciteit komt in 2026-2028 beschikbaar, wat een overschot aan LNG kan veroorzaken. Hoewel de wereldwijde LNG-exportcapaciteit met meer dan 50% zal toenemen tegen het einde van het decennium, groeit de gasvraag trager, vooral in Azië en Europa. Dit kan leiden tot lagere gasprijzen. Termijnprijzen voorspellen al dalingen van ruim 30% voor 2028 vergeleken met 2025, afhankelijk van toekomstige vraagontwikkelingen en beleidsdoelen. Kijkend naar de Nederlandse gasvraag was dit in de maand juni zo’n 400 miljoen kuub gas per week. Een aanzienlijk volume, maar het is 30% lager dan in de periode voor de energiecrisis. De belangrijkste oorzaken van deze afname zijn: Groei van duurzame opwek, vervanging door alternatieve fossiele bronnen, krimp van de industrie, energiebesparing en energie-armoede.

De gasprijs voor levering in 2025 daalde de afgelopen maand met 2%, het leveringsjaar 2026 noteert ongeveer 1% lager dan een maand geleden. De dalingen vertalen zich in marktprijzen van ruim 36 eurocent per kuub in 2025 en ruim 32 eurocent in 2026.

Verwachting komende maand

Doordat Nederland met het vullen van de gasvoorraden de afgelopen weken een aanzienlijk inhaalslag gemaakt heeft, wordt de achterstand met het Europees gemiddelde kleiner. De verwachting is dat het voor Nederland geen issue is om de voorraden voor komende winter volledig te vullen. Door de volle voorraden dekt Europa zich in tegen een koude winter en eventueel onvoorzien oponthoud in de aanvoerketen. De vullingsgraad kan worden gezien als een verzekering, hoe hoger de vullingsgraad hoe beter verzekerd. Nederland zal de komende maand de achterstand verder beperken door met name de grote aanvoervolumes uit Noorwegen. Ondanks mogelijke oplaaiende geopolitieke spanningen, zoals aanvallen tussen Rusland en Oekraïne en onrust in het Midden-Oosten, is de verwachting dat de gasprijzen de komende maand met de huidige marktomstandigheden stabiel blijven.

Elektra

Analyse afgelopen maand

Ondertussen noteert 2024 bijna 300 uren met negatieve prijzen op de spotmarkt (EPEX). Een stijging van 60% ten opzichte van vorig jaar. Het ziet ernaar uit dat Nederland in 2024 richting de 12% productie uit wind en zon gaat van de totale energiemix. Als er specifiek naar elektriciteit gekeken wordt dan kwam ruim 60% in juni uit duurzame bronnen. Zonne-energie leverde gemiddeld zo’n 4,1 €ct/kWh op, wat ongeveer 60% van de gemiddelde spotprijzen vertegenwoordigd. Dit ondanks het oplopend aantal uren overproductie en afschakelen van duurzame productie, door de negatieve uren. Er kan worden gesteld dat meer duurzame opwek uit wind en zon resulteert in meer volatiliteit in de elektriciteitsprijzen. Duurzame opwek trekt de elektriciteitsprijzen omlaag tot soms onder nul, maar daarentegen moeten gas- en kolencentrales beschikbaar blijven voor de uren dat er geen duurzame opwek is. Dit zorgt voor extra kosten waardoor de fossiele uren steeds duurder worden. De termijnmarkt blijft stabiel, beïnvloed door de zijwaartse prijsontwikkeling in de gasmarkt en de CO2-markt.

In Engeland wordt er een tijdperk gesloten. In 1712 werd in Engeland de industriële revolutie ingeluid door de eerste kolengestookte stoommachine. Ruim driehonderd jaar later sluit de laatste Engelse kolencentrale, komende 30 september, waarmee kolengestookte elektriciteitsproductie in Groot-Brittannië eindigt. Europa’s hernieuwde tijdperk van kernenergie kent ook haar tegenslagen. Het Franse EDF moest haar ambities neerwaarts bijstellen door onzekerheid over kosten en bouwtijden. EDF herontwerpt enkele kleine reactoren nu bestaande technieken om de haalbaarheid te bewijzen. Nederland richt zich voorlopig op grote kerncentrales, met plannen voor extra centrales rond 2035. De energietransitie en elektrificatie van de industrie worden belemmerd door capaciteitsproblemen en stijgende transportkosten op elektriciteitsnetten. Juist hierdoor is betrouwbare eigen opwek van elektriciteit, door kleine lokale reactoren, financieel aantrekkelijk voor de industrie. Vooral wanneer het gecombineerd wordt met warmte- en processtoomproductie.

Elektriciteitsprijzen daalden over de maand juni gezien. De elektriciteitsprijzen voor leveringsjaar 2025 noteerde ruim 3% lager dan een maand eerder, het jaar 2026 ruim 1% lager. Momenteel bedragen de marktprijzen 9,1 eurocent per kilowattuur voor 2025 en 8,4 eurocent voor 2026 in de piekuren.

Verwachting komende maand

De huidige hittegolf in Oost-Europa verhoogt de elektriciteitsvraag. Op piekmomenten resulteert dit in hoge prijzen aldaar. Het is onzeker of deze hittegolf West-Europa bereikt. Hoge wind- en zonne-energieproductie, lage koelingsvraag, en een gezond productieaanbod in juli en augustus kunnen de elektriciteitsprijzen verder drukken. Met de uitfasering van kolen- en gascentrales en de toename van zon- en windenergie wordt een nieuw tijdperk ingeluid door deze energietransitie. Praktisch gezien zijn bedrijven en consumenten aan zet vraag en aanbod beter in de gaten te houden en er meer op te sturen dat energie wordt gebruikt als het beschikbaar is. Daarvoor dienen nieuwe ontwikkelingen omarmt te worden en gebruikt gemaakt te worden van technologie waar de markt momenteel aan sleutelt om passende oplossingen te vormen. Het is een krachtveld tussen mogelijkheden, wensen en realiteit waarvan niemand de exacte uitkomsten kent.

Benieuwd naar de toekomstige impact van de energiemarkten op jouw onderneming? EE Care helpt je graag met alle energievraagstukken. Neem gerust contact op via sales@eecare.nl of 088-3322777.