Augustus 2024: “Wereldeconomie onder hoogspanning”

Gas

Analyse afgelopen maand

De financiële markten bewegen heftiger dan gebruikelijk op economische cijfers. Dat werd ook afgelopen maandag duidelijk door de flinke neerwaartse correctie na een renteverhoging door de centrale bank in Japan. In 2007 begon de kredietcrisis met hefboomproducten. Toentertijd zorgden verpakte hypotheken ervoor dat banken in de problemen kwamen toen de waarde van het onderpand daalde. Nu is de zogeheten ‘carry trade’ in Japan de hefboom waarvan de omvang onduidelijk is. De langdurige lage Japanse beleidsrente zorgde ervoor dat grote internationale spelers in Japan leningen aangegaan zijn in yen om vervolgens in dollars investeringen te kunnen doen. Dit type hefboom heeft als keerzijde dat als de Japanse yen duurder wordt ten opzichte van de dollar en de leningen afgelost moeten worden, zoals nu door het verhogen van de Japanse rente, ook de investeringen verkocht moeten worden. Dat is wat begin deze week een schokgolf veroorzaakte. Een ogenschijnlijk kleine ingreep laat wereldwijde financiële markten wankelen. Voor nu lijkt de rust wedergekeerd, maar voor hoe lang is de vraag. Mede gezien de te hoog blijvende inflatiecijfers en tegenvallende economische cijfers.

Fundamenteel ziet de gasmarkt er steeds beter uit: De beschikbaarheid van vloeibaar gas (LNG) is voor Europa verbeterd naarmate de verwerkingscapaciteit verder uitgebreid wordt. De vraag naar gas neemt in Europa af doordat de elektriciteitsopwekking steeds meer uit duurzame bronnen plaatsvindt. Zowel in Azië als Europa is de industriële vraag naar gas lager dan verwacht door afzwakkende economieën. Daarbij zijn de Europese gasvoorraden met ruim 85% bovengemiddeld gevuld voor de tijd van het jaar. Dit zou voor een dalende gasprijs moeten zorgen. Toch steeg de gasprijs aanzienlijk en noteerde het hoogste niveau sinds december 2023. De oorzaak kan gevonden worden in de oplopende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten, Israël en Oekraïense aanvallen op Russische bodem waarbij de gasinfrastructuur gevaar loopt.

De gasprijs voor levering in 2025 steeg de afgelopen maand met 14%, het leveringsjaar 2026 noteert ongeveer 10% hoger dan een maand geleden. De stijgingen vertalen zich in marktprijzen van ruim 40 eurocent per kuub in 2025 en ruim 35 eurocent in 2026.

Verwachting komende maand

Mits de geopolitieke spanningen niet verder oplaaien, ligt het in lijn der verwachting dat de fundamenten een sterkere impact gaan hebben op de gasprijs dan de emotie en onzekerheid. Toch kan niet worden uitgesloten dat de risicopremie in de gasprijs hoger blijft dan noodzakelijk. De gasmarkten blijven gespannen en iedere negatieve ontwikkeling zal direct terug te zien zijn in de gasprijs. De leveringszekerheid in Europa voor komende winterperiode is comfortabel, maar dat betekent niet dat de gasprijs niet onderhevig kan zijn aan grote schommelingen.

Elektra

Analyse afgelopen maand

Ondanks dat zonne- en windenergie vrijwel kosteloze elektriciteit produceren, is het riskant om de energietransitie te bestempelen als kostenverlagend. Het is belangrijk ook de volledige systeemkosten en externe milieukosten mee te wegen. Het is een feit dat de opwek met wind en zon voordelig is, maar het elektriciteitsnet kan niet gebalanceerd worden zonder de aanwezigheid van back-upcapaciteit, voor de momenten als er geen zon schijnt of wind waait. Op dit moment zijn dat nog kostbare fossiele elektriciteitscentrales. Door de toename in wind en zon wordt Europa steeds minder afhankelijk van toeleveranciers van kolen of gas, maar het is essentieel dat overheden eenduidig beleid voeren. De energietransitie is complex en daar hoort een duidelijk plan bij zodat bedrijven en burgers hierop kunnen acteren en langetermijninvesteringen kunnen blijven doen. Zonder een eenduidig plan verliezen bedrijven vertrouwen in het beleid vanwege blijvend hoge energieprijzen en toenemende bureaucratie. Hierdoor neemt de concurrentiekracht af, verlaagt men de productie of verplaatst deze naar het buitenland. De roep neemt toe om realistischer Europees beleid door belastingverlagingen en verbeterde netcapaciteit tussen landen en binnen de landsgrenzen. Ondertussen werd in Europa voor het eerst meer elektriciteit opgewekt uit zon en wind dan uit fossiele bronnen. Ook China bouwt in rap tempo de wind- en zonnecapaciteit uit en ligt op schema om haar hernieuwbare energiedoelen voor 2030 dit jaar al te gaan halen, zes jaar eerder dan verwacht.

Het aantal negatieve uren op de spotmarkt is dit jaar opgelopen tot 334 uur en daarmee is het record uit 2023 met 315 uren over het gehele jaar verbroken. Ondanks dat het aantal negatieve uren toeneemt, zijn de spotprijzen in 2024 minder negatief. Gemiddeld genomen zijn de negatieve uren ongeveer 15% minder negatief. Uiteraard is de impact van deze prijssystematiek afhankelijk van het verbruiks- of terugleverprofiel op de elektriciteitsaansluiting.

De termijnmarkten voor elektriciteit stegen over de maand juli gezien. De elektriciteitsprijzen voor leveringsjaar 2025 noteerden 8,5% hoger dan een maand eerder, het jaar 2026 8% hoger. Momenteel bedragen de kale marktprijzen 9,9 eurocent per kilowattuur voor 2025 en 9,0 eurocent voor 2026 in de piekuren.

Verwachting komende maand

Bij aanhoudende hogere temperaturen in Europa zullen de elektriciteitsprijzen verder stijgen, net als de gasprijzen. Door hoge rivierwatertemperaturen en lage waterstanden, leidt bijvoorbeeld tot uitval van kerncentrales in onder andere Frankrijk waardoor gascentrales de wegvallende capaciteit zullen moeten opvangen. Hogere productie uit wind en zon kan het aandeel hernieuwbare elektriciteit in augustus opkrikken en de prijsstijgingen dempen. Simpelweg is het zo dat hoe meer de fossielgestookte elektriciteitscentrales moeten bijspringen, hoe hoger de elektriciteitsprijzen worden. De verwachting voor de maand augustus is een zijwaartse ontwikkeling van de elektriciteitsprijzen. Wanneer de geopolitieke spanningen escaleren zullen de prijzen opgedreven worden of als de economische problemen de overhand krijgen, zal dat resulteren in prijsdalingen.

Benieuwd naar de toekomstige impact van de energiemarkten op jouw onderneming? EE Care helpt je graag met alle energievraagstukken. Neem gerust contact op via sales@eecare.nl of 088-3322777.